नुवाकोट – सहकारी समान आर्थिक र सामाजिक लक्ष्यका लागि काम गर्ने समान विचारधारा भएका व्यक्तिहरूको समूह हो। त्यसैले सहकारीको मूल अर्थ सहकार्यमा मिलेर काम गर्नु हो ।
सामाजिक र आर्थिक विकासका लागि विभिन्न उद्देश्य, पेशा, व्यवसाय र पक्षहरू भएका व्यक्तिहरूलाई सहकारी मानिन्छ।
सहकारीले सामाजिक उत्तरदायित्व बाट जेष्ठ नागरिकलाई सम्मान गर्दछ। रक्तदान गर्दछ। अहिले नेपालमा सहकारी नेपाल सरकारलाई सबैभन्दा बढी कर तिर्ने चौथौँ नम्बरमा पर्दछ। सहकारीले एक तिहाइ भन्दा बढी व्यक्तिहरुलाई रोजगारी दिएको छ। त्यति मात्र हैन सहकारीले आर्थिक रुपमा कामजोर तर मेहेनती विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति समेत प्रदान गर्दछ्।
सहकारीलाई राज्यको अभिन्न अङ्गको रुपमा समेत हेरिन्छ। सहकारीको करले राज्य संचालनमा निकै ठुलो टेवा पुगेको छ। सहकारीको महत्व केवल रकम जम्मा गर्न, बचत गर्न र रिन लिन मात्र नभैँ महिला सशक्तिकरण को लागी , आफ्नो जीवन उत्थान को लागी , आर्थिक विकास र सामाजिक उत्थान को लागी पनि सहकारीको आवश्यकता र महत्व उत्तिकै प्रबल छ।
नेपालमा ३० हजारभन्दा बढी सहकारी संघसंस्था मार्फत ७ खर्बभन्दा बढी पुँजी परिचालन भएको सहकारी क्षेत्रले वित्तिय क्षेत्रमा १७ प्रतिशत योगदान पुर्याएको छ। १ लाखभन्दा बढीले प्रत्यक्ष र १० लाखभन्दा बढीलाई अप्रत्यक्ष रोजगारी सिर्जना गरेको दाबी गर्दै सहकारी महासंघले नेपालको सहकारी अभियानले दक्षिण एसियाका अरू देशभन्दा राष्ट्रको विकास प्रकृयामा प्रभाव पारेको दाबी गरेको छ। ७३ लाख सदस्यहरू आवद्ध रहेको सहकारी अभियानमा ५६ प्रतिशत महिला सदस्य रहेको छन्।
सहकारीले ७ खर्ब भन्दा बढी पुँजीको परिचालन, वित्तिय क्षेत्रमा १७५ बढीको योगदान, १ लाखभन्दा बढी प्रत्यक्ष र १० लाखभन्दा बढीलाई अप्रत्यक्ष रोजगारी साथै ७४ लाखभन्दा बढी नेपाली जनताहरु प्रत्यक्ष रुपमा सहकारीमा आवद्ध रहेको छन्।
नेपालको अर्थतन्त्रको सुदृढीकरणका लागि सहकारीले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। सहकारीले किसानहरूलाई आर्थिक रूपमा आत्मनिर्भर हुन सिकाउँछ।यसले ग्रामीण समाजमा उत्पादन गौरवको भावनालाई बढावा दिन्छ। यसले स्थानीय जनताको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउनका साथै गरिबी निवारणमा मद्दत गर्छ ।बहुउद्देश्यीय सहकारीको स्थापनाले कृषिमा संलग्न किसानहरूलाई उपलब्ध हुने ऋण सेवा र ग्रामीण जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन सहज बजार पहुँचमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। ग्रामीण जीवनस्तर राम्रो बनाउन घरेलु तथा साना उद्योगको उपस्थिति आवश्यक छ । त्यसैले साना तथा घरेलु उद्योगको स्थापनाका लागि आवश्यक पुँजी सहकारीबाट सम्भव छ ।त्यस्ता संस्थाहरूले राष्ट्रिय आवधिक योजनाहरूमा आर्थिक विकासमा पनि महत्त्वपूर्ण टेवा पुर्याएको छ।
सहकारी युवालाई जीवन उपयोगी, व्यक्तित्व विकास, क्षमता अभिवृत्ति तथा ससक्तीकरण सम्वन्धी नियमित रुपमा तालिम प्रदान गर्न प्रतिवद्ध छ।युवाहरुलाई स्टार्टअप व्यवसाय सञ्चालन गर्नका लागि सहकारी संस्था र सम्वन्धित सरकारी निकायहरुमा नीतिगत, पूँजीगत र विषयगत सहयोगको लागि सामुहिक पहलकदमी गर्न गोष्ठी ऐक्यवद्धता जाहेर गर्दछ ।
युवा वर्गको अन्तरदृष्टि र सम्भाव्यताहरु पहिचान गर्दै सहकारी क्षेत्रमा हामी युवाहरुको नेतृत्व र निर्णयम सहभागि गराउने छ।
डोल्मा लामाले बाटोमा तरकारी बेचेर कमाएको रकम बाट दिनमा एक हजार सहकारीमा जम्मा गर्नुहुन्थ्यो। तरकारी बेचेर सहकारीमा १ लाख पैसा जम्मा भयो । डोल्मा लामाले सहकारी बाट ३ लाख रुपैयाँ रिन लिनुभयो र आफू सँग भएको १ लाख थपेर फलफुलको होलसेल पसल संचालन गर्नुभयो। बिस्तारै ४ लाख बाट शुरु गरिएको होलसेल पसलले महिनामा १५ लाख नाफा कमाउन थाल्यो। अहिले डोल्मा आमाको छोरी डाक्टर पढ्दै हुनुहुन्छ। लामा भन्नुहुन्छ ” सहकारीले गर्दा मेरो जीवनस्तर उकासिएको छ। छोरीलाई पढाउनको लागि निकै गाह्रो भएको थियो सहकारीबाट लिएको रिनले शुरु गरेको व्यवसायले अहिले छोरीलाई डाक्टर पढाउँदै छु ।